Ostatnie wydarzenia są nierozerwalnie połączone z tematem śmierci, który poruszam na tym blogu od jakiegoś czasu. Choć przekaz jest niejasny i może być zakłamany na korzyść obu walczących stron, to bezsprzecznie wojna wywołana przez Rosję i agresja na Ukrainę pochłonęła już tysiące istnień, przynajmniej na dzień tworzenia wpisu. Każdy z tych żołnierzy i ludności cywilnej był dla kogoś ważny, był sensem i częścią czyjegoś życia. Potrafię wyobrazić sobie, że najbliżsi już nigdy nie będą potrafili pogodzić się z ich śmiercią. Równie łatwo potrafię wyobrazić sobie, że nawet najbardziej bezsensowna śmierć drugiego człowieka potrafi nieść za sobą dobro. Dziś jednak nie o tym.
Jako dorośli ludzie, którzy widzieli w swoim życiu ogrom dobra i zła potrafimy na jakimś etapie zebrać się na stwierdzenie, że śmierć jest jego największą sprawiedliwością. Dotnie każdego, bez zważania na cokolwiek. Wydaje mi się, że tą regułę łatwiej stosuje się nam wobec osób, które niekoniecznie dobrze zapisują się na kartach historii czy na linii naszego życia. Łatwiej jest myśleć o sprawiedliwości w kontekście nieuchronnej śmierci Putina, niż w stosunku do dowolnego cywila, żołnierza czy bezbronnego dziecka. Ci drudzy w naszej ocenie "nie zasłużyli sobie" na przedwczesną śmierć. Przecież nie krzywdzili w tak jasny i czytelny sposób jak Putin wydający rozkaz wywołania najbardziej bezsensownego konfliktu zbrojnego XXI wieku. Niektórzy w ogóle nie krzywdzili, nie mieli na to czasu. Ale czy przypadkiem w ten sposób nie wypaczamy słowa sprawiedliwość, zamieniając go na nieuchronność? Poza tym jako ludzie posiadający wpojoną i wyuczoną moralność stawiamy wszystkich na równi, nie dzieląc na rasę, płeć, wyznanie, poglądy. Za życia możemy jedynie mniej lub bardziej sprawiedliwie osądzać ich bieżące poczynania wsadzając zbrodniarzy do pudła.
Do czego zmierzam?
Podejmuję próbę wykazania sobie i być może czytelnikom tego wpisu, że nasze pojęcie sprawiedliwości jest bardzo mocno oderwane od sprawiedliwości prawdziwej, czystej, totalnej. Sprawiedliwość nie może przechylać szali, nie może niczego wyjaśniać i tłumaczyć, być stronnicza lub stosowana wyjątkowo. Trudniej zrozumieć sprawiedliwość, kiedy w tle jest potężna rozpacz, ból i cierpienie. Bezsensowna śmierć nie oznacza niesprawiedliwej śmierci. Sprawiedliwa śmierć nie jest zatem bezsensowna. Inaczej jest tylko wtedy, gdy stosujemy ludzką, pokrętną logikę.
Więcej można dostrzec w kwestii wiary w życie po śmierci, której nie chcę teraz poruszać.
Mam świadomość, że jeśli ten wpis przeczyta osoba, którą dotknęła bezsensowna i niesprawiedliwa śmierć, to mogę narazić się na bluzgi pod swoim adresem. A może czas, który pozostał żyjącym ma wystarczyć na zrozumienie sensu sprawiedliwości śmierci? Swojej i tych, co już odeszli, nawet w najbardziej bezsensowny i niesprawiedliwy sposób.
Jeśli umrę jeszcze dzisiejszego dnia, to czy będzie to niesprawiedliwe? Zostawiam to pod dalsze rozważania.